Viêm phổi ở trẻ là bệnh thường gặp đặc biệt trong thời điểm giao mùa như hiện nay, tỷ lệ trẻ nhập viện vì viêm phổi tăng cao. Viêm phổi là một bệnh có thể có những biến chứng nguy hiểm như suy hô hấp, rút lõm lồng ngực… đặc biệt với trẻ sơ sinh mắc viêm phổi sẽ ảnh hưởng đến gan, thận và có thể nguy hiểm đến tính mạng vì vậy việc nắm bắt được các thông tin cần thiết về viêm phổi ở trẻ là điều rất cần thiết đối với các bậc phụ huynh.
Bệnh viêm phổi ở trẻ em
Viêm phổi là một bệnh lý nhiễm trùng đường hô hấp. Cụ thể viêm phổi là hiện tượng nhiễm trùng phổi, nhiễm khuẩn vùng nhu mô phổi, viêm các túi phế nang, ống phế nang và tiểu phế quản có thể do nhiều vi sinh vật khác nhau gây ra, bao gồm vi khuẩn, virus và ký sinh. Viêm phổi thường xảy ra ở trẻ nhỏ đặc biệt là trẻ sơ sinh.
Những con số biết nói về tình trạng viêm phổi ở trẻ
Tỷ lệ trẻ dưới 5 tuổi mắc bệnh viêm phổi cao nhất là ở Đông nam châu Á với tỷ lệ là 0,36 đợt/trẻ/năm còn nơi mà trẻ mắc viêm phổi thấp nhất là châu Âu với tỷ lệ tương ứng là 0,06 đợt/trẻ/năm. Việt Nam là một trong các nước có tỷ lệ trẻ mắc viêm phổi cao nhất thể giới. Nếu xếp thứ tự và chọn ra 15 nước trên thế giới có số trẻ mắc viêm phổi hàng năm cao nhất là Ấn Độ với 43,0 triệu trẻ thì Việt Nam được xếp thứ 9 với tổng số trẻ mới mắc hàng năm là 2,9 triệu trẻ.
Ở Việt Nam theo số liệu thống kê ở các cơ sở y tế từ tuyến trung ương đến tuyến tỉnh, tuyến huyện đều cho thấy nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính ở trẻ em là nguyên nhân cao nhất đến khám bệnh và vào điều trị tại các bệnh viện. Tử vong do viêm phổi cũng đứng hàng đầu trong các nguyên nhân gây tử vong ở trẻ em. Trong cộng đồng hàng năm trung bình tần suất mắc nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính của mỗi trẻ từ 4 – 5 lần. Tử vong do viêm phổi ở trẻ dưới 5 tuổi chiếm 1/3 trong tổng số các nguyên nhân tử vong.
Nguyên nhân dẫn đến viêm phổi
Do vi khuẩn: Vi khuẩn S. pneumonia chiếm tới khoảng 30-50% các trường hợp trẻ mắc viêm phổi, sau đó là H. influenzae type b là nguyên nhân vi khuẩn đứng hàng thứ 2 chiếm khoảng 10-30% và tiếp theo là S.aureus và K.pneumonia.
Do virus: Các nghiên cứu về viêm phổi do virus cho thấy có khoảng 15-40% là do virus hợp bào đường hô hấp (RSV) tiếp theo là virus cúm A, B, á cúm, metapneumovirus ở người và adenovirus. Nhiễm virus đường hô hấp ban đầu cũng có thể làm tăng nguy cơ viêm phổi do vi khuẩn thứ phát hoặc đôi khi cũng gặp những trường hợp viêm phổi phối hợp giữa virus và vi khuẩn trên trẻ nhỏ ở các nước đang phát triển. Tỷ lệ này vào khoảng 20-30% trong các đợt viêm phổi.
Do ký sinh trùng và nấm: Mặc dù cũng hiếm gặp nhưng ký sinh trùng Histoplasmosis toxoplasmosis và nấm candida cũng có thể gây viêm phổi ở trẻ em trong một số hoàn cảnh đặc biệt.
Triệu chứng trẻ mắc viêm phổi
- Thở nhanh gấp là triệu chứng tiêu hiểu nhất, có giá trị chuẩn đoán viêm phổi cao nhất.
- Trẻ mắc bệnh viêm phổi có những biểu hiện của bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp, dấu hiệu ho khan, ho khạc đờm, đờm màu trắng đục, màu xanh, vàng… đôi khi là ho ra máu. Tuy nhiên trường hợp viêm phổi ho ra máu cũng không nhiều như những triệu chứng khác.
- Sốt cao cũng là biểu hiện thường gặp của trẻ viêm phổi
- Ngoài những tổn thương ở phổi sát vùng mang phổi sẽ khiến bệnh nhân có những biểu hiện như đau ngực, rút lõm lồng ngực
Tuy nhiên, triệu chứng của viêm phổi rất đa dạng, nhưng những trường hợp trên là dễ gặp nhất. Nếu trường hợp nặng, bệnh nhân sẽ kèm theo dấu hiệu khó thở, nhịp tim nhanh, thể trạng suy kiệt. Đó là những dấu hiệu nhanh chóng để phát hiện bệnh viêm phổi.
Trẻ có nguy cơ mắc viêm phổi cao
Ai cũng có thể mắc chứng viêm phổi tuy nhiên trẻ là đối tượng dễ mắc nhất đặc biệt những trẻ có nguy cơ mắc viêm phổi cao là:
- Trẻ sinh non thiếu tháng
- Trẻ sống trong môi trường tiếp xúc nhiều khói bụi và thuốc lá
- Trẻ không được tiêm phòng hoặc không được tiêm phòng đúng thời hạn
- Trẻ mắc các bệnh lý như hen suyễn, xơ nang, giãn phế quản
- Trẻ sử dụng thuốc trong thời gian dài khiến hệ miễn dịch kém
- Trẻ thường xuyên mắc các bệnh về hô hấp
Điều trị viêm phổi cho trẻ nhỏ
Trẻ mắc viêm phổi cần được đưa đến các cơ sở ý tế chuyên môn để được làm các xét nghiệm chụp chiếu phổi. Từ các xét nghiệm đóa bác sĩ sẽ đánh giá bệnh tình của trẻ và đưa ra phương pháp điều trị hợp lý nhất.
Đa số trường hợp viêm phổi do vi khuẩn có thể được chữa khỏi trong vòng 1-2 tuần. Viêm phổi do virus có thể kéo dài lâu hơn. Viêm phổi do Mycoplasmal có thể phải mất 4-6 tuần mới hoàn toàn bình phục
Phòng viêm phổi cho trẻ nhỏ
- Cho trẻ bú sữa mẹ, bú sớm ngay sau khi sinh, bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu và bú kéo dài đến 2 tuổi để đảm bảo sức đề kháng tốt nhất cho trẻ.
- Cho trẻ ăn bổ sung hợp lý, thức ăn bổ sung cần đủ 4 nhóm thực phẩm (Ngũ cốc, đạm động vật hoặc đậu đỗ, dầu mỡ, rau quả).
- Mùa hè thời tiết nóng bức khó chịu, nhưng không vì thế mà cho trẻ ăn uống đồ lạnh. Việc ăn quá nhiều kem và thực phẩm để lâu trong tủ lạnh càng làm tăng nguy cơ mắc các bệnh đường hô hấp ở trẻ, trong đó không loại trừ viêm phổi.
- Nếu trong phòng có điều hòa thì không nên để chế độ lạnh dưới 25 độ, để trẻ nằm hoặc chơi ở nơi thoáng mát, cũng không nên để trẻ ra quá nhiều mồ hôi, nếu không kịp lau khô trẻ sẽ dễ bị cảm lạnh.
- Chú ý vệ sinh cá nhân và môi trường sạch sẽ, tránh khói thuốc lá và than bụi trong nhà.
- Theo dõi lịch tiêm chủng và đưa trẻ tiêm chủng đầy đủ đúng lịch. Đặc biệt là hoàn thành tiêm chủng trong năm đầu.
- Nếu trong gia đình có người bị nhiễm khuẩn hô hấp như cúm, lao phổi cần cách ly để không lây nhiễm sang trẻ.
- Nếu trẻ có những biểu hiện nhiễm khuẩn hô hấp cấp như cảm lạnh, viêm mũi, họng thì cần được phát hiện và xử lý sớm, chăm sóc tốt để ngăn chặn bệnh chuyển sang viêm phổi.
Khi thấy trẻ có các triệu chứng viêm phổi nặng như co rút lồng ngực, thở nhanh thở gấp, suy ho hấp thì cần đưa trẻ đi cấp cứu kịp thời tránh để các biến chứng đáng tiếc xảy ra. Cha mẹ cũng cần lưu ý đến sức khỏe trẻ, thường xuyên theo dõi tình trạng sức khỏe của trẻ.
Theu eupharma.vn
Ý kiến của bạn